Thuế được biết đến là một trong những công cụ quan trọng của Nhà nước hiện nay. Tuy nhiên, không phải ai cũng trả lời được câu hỏi: Nhà nước thu thuế để làm gì? Để có cách hiểu chính xác nhất về khái niệm, đặc điểm cũng như mục đích, chức năng của thuế, hãy theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi.
Tìm hiểu về khái niệm thuế
Có thể thấy, thuật ngữ “thuế” đã trở nên quen thuộc với tất cả mọi người từ trước đến nay. Dù vậy, hầu hết người dân đều chia sẻ rằng thật khó để có thể đưa ra một khái niệm cụ thể, chính xác về vấn đề này. Vậy theo pháp luật hiện nay, chúng ta có thể hiểu thuế là gì?
Hiểu một cách đơn giản thì thuế là thuật ngữ dùng để chỉ các khoản đóng góp bằng tiền có tính chất xác định và không được hoàn trả trực tiếp mà công dân phải nộp cho Nhà nước theo định kỳ. Đây là những khoản nộp mang tính chất bắt buộc nhằm mục đích chính là để đảm bảo cho việc chi tiêu của Nhà nước. Nghĩa vụ thuế của người dân được đảm bảo thực hiện bằng quyền lực. Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều xây dựng các điều khoản khác nhau về thuế, được quy định cụ thể, rõ ràng trong các văn bản quy phạm pháp luật.
Nhà nước thu thuế để làm gì?
Đây là vấn đề thắc mắc chung của rất nhiều người dân không chỉ ở nước ta mà còn tại nhiều quốc gia khác trên thế giới. Hiện nay, thuế được biết đến với hai chức năng cơ bản là:
- Thuế là nguồn tài chính chủ yếu và quan trọng nhất của Nhà nước: Như đã nói ở trên, việc thu thuế trước tiên nhằm tạo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước để phục vụ cho quá trình phát triển của quốc gia. Như vậy có thể thấy, thuế chính là nguồn lực tài chính của mỗi quốc gia nhằm đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của Nhà nước.
- Thuế còn có chức năng điều tiết nền kinh tế: Theo đánh giá từ các chuyên gia, thuế đóng góp vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng. Cụ thể, mỗi cá nhân, tổ chức sẽ có nghĩa vụ thuế khác nhau tùy thuộc vào điều kiện riêng của mình. Trong lĩnh vực kinh doanh, mỗi doanh nghiệp sẽ phải đóng một mức thuế riêng, căn cứ vào quy mô, lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp đó. Trên cơ sở quy định về nghĩa vụ đóng thuế, Nhà nước đưa các hoạt động trong nền kinh tế đi vào quỹ đạo. Không chỉ vậy mà việc thu thuế của Nhà nước còn nhằm hướng tới mục đích rút ngắn khoảng cách giàu nghèo trong xã hội.
Thuế có những đặc điểm nào?
Việc tìm hiểu về những đặc điểm của thuế là một vấn đề quan trọng, được mọi người quan tâm hàng đầu. Về cơ bản, có thể thấy thuế có 3 đặc điểm nổi bật dưới đây:
Tính bắt buộc
Như đã nói ở trên, thuế là một khoản đóng góp của người dân vào ngân sách Nhà nước. Như vậy có thể nói, thuế được xem là nguồn thu chủ yếu của mọi nhà nước, được sử dụng để phục vụ cho các lợi ích của quốc gia. Bao gồm: trang bị cơ sở vật chất, đầu tư phát triển mọi mặt từ y tế, pháp luật cho đến quốc phòng, môi trường,… Suy cho cùng, thuế cuối cùng đều được sử dụng để phục vụ cho cuộc sống của người dân.
Do mỗi người dân trong cuộc sống hằng ngày đều đang hưởng lợi từ các khoản chi của Nhà nước, do đó mà họ có nghĩa vụ đóng góp tương xứng. Vì vậy, thuế có tính bắt buộc là để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ đóng thuế của tất cả người dân trong nước. Hiện nay, nghĩa vụ nộp thuế của người dân được Nhà nước đảm bảo thực hiện bằng việc sử dụng quyền lực của mình.
Thuế có tính không hoàn trả trực tiếp
Điều này có nghĩa là khi người dân đóng thuế sẽ không được phía Nhà nước hoàn lại toàn bộ số tiền đã nộp. Thay vào đó, công dân sẽ được hưởng các tiện ích, dịch vụ công cộng đã được tạo ra từ số tiền nói trên.
Theo quy định của pháp luật nước ta hiện nay, công dân được quyền nêu ra những ý kiến riêng của mình về dịch vụ công cộng và mức thuế phải đóng. Ngoài ra, người dân cũng được phép kiểm tra việc chi tiêu của Nhà nước thông qua đại biểu hội đồng nhân dân các cấp. Tuy nhiên điều đó không có nghĩa là họ được phép đòi hỏi bất kỳ một dịch vụ hay hàng hóa cụ thể nào từ Nhà nước với lý do đã đóng thuế đầy đủ.
Thuế là một công cụ tài chính mang tính pháp lý
Nghĩa vụ thuế đã được quy định rõ trong các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành bởi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Tại Việt Nam, thẩm quyền quy định, sửa đổi vào bãi bỏ các loại thuế đã được Hiến pháp 1992 quy định tại khoản 4 Điều 84. Theo đó, chủ thể có thẩm quyền này chính là Quốc hội.
Trên đây là một số giải đáp của chúng tôi về khái niệm thuế cũng như đặc điểm, chức năng của thuế. Hy vọng rằng những thông tin được nêu ra có thể giúp quý bạn đọc giải đáp thắc mắc về vấn đề Nhà nước thu thuế để làm gì?